مقایسه آناتومی اسکلتی اسب و انسان قسمت اول

مقایسه آناتومی اسکلتی اسب و انسان قسمت اول

آناتومی مقایسه ای اسکلتی اسب و انسان

تعرف آناتومی:

آناتومی عبارت است از بررسی ساختمان بدن و مجاورات اجزای تشکیل دهنده آن نسبت به یکدیگر.

برای اطلاع از چگونگی به وجود آمدن حرکات مختلف به وسیله عضله ها لازم است استخوان ها را که عضله ها به آنها متصل می شوند به خوبی بشناسیم .

وظایف مهم سیستم اسکلتی در موجودات عبارتند از :

v      افزایش ثبات و حمایت بدنی

v      محافظت از قسمت هایی چون مغز و اندام های داخل

v      تسهیل حرکات به واسطه مفاصل که با کمک عضلات صورت می گیرد.

با مقایسه الگوهای آناتومی میان انسان و اسب در حین مطالعه حرکت متوجه خواهید شد که تا چه حد شباهت میان این دو وجود دارد و تفاوتها ناچیز هستند. این مطلب را به صورت مقایسه ای بیان می کنیم مقایسه ای بین انسان و اسب چراکه همه افراد یقیناً حداقل اطلاعاتی هر چه مقدماتی از آناتومی بدن انسان دارند در نتیجه تجسم مراحل بعدی از حرکت راحت تر صورت خواهد گرفت.

سطوح حرکتی در اسب و انسان :

برای مطالعه حرکتهای قسمتهای مختلف بدن لازم است که با سطوح فرضی حرکتی بدن آشنا شویم. سه سطح اصلی برای بدن در نظر گرفته شده است که باز هم اسامی هم در انسان و هم در اسب یکسان است البته با تفاوت قرار گیری بدن در این سه سطح. این سه سطح عبارت اند از:

1)    سطح سهمی( ساجیتال)                        Sajital plane  

مقطعی که در انسان و اسب مشترک بوده و بدن را به دو قسمت راست و چپ تقسیم می کند. و اگر به طور مساوی این تقسیم صورت پذیرد آنرا سطح ساجیتال میانی  (median plane) می نامند.

2)    سطح عرضی ( فرونتال)                             Frontal plane 

سطحی است که در انسان بدن را به دو بخش جلویی وعقبی و در اسب بدن را به دو قسمت پشتی و شکمی تقسیم میکند.

3)    سطح افقی( هوریزنتال)                          Transverse plane 

سطحی که بدن انسان را به دو نیمه بالائی و پائینی و بدن اسب را جلوئی و عقبی تقسیم می کند.

حال به شرح ستون مهره ها می پردازیم:

1- جمجمه: جمجمه اسب از طول کشیده شده است؛ با اینکه جمجمه انسان بیضی تر و گردتر است ولی هرکدام به دو بخش تقسیم می شوند. قسمت بزرگتر مغز را در خود جای داده و شامل صورت و فک بالا است، قسمت دیگر همان فک پایین است.

2- گردن (قسمت گردنی ستون مهره ها): تعداد مهره ها چه در اسب و چه در انسان یکسان است یعنی 7 عدد (C1-C7) در هر دو به یک شکل طراحی شده اند و کار یکسانی را انجام می دهند و تنها تفاوتی را که می توان به آن اشاره کرد اندازه آنها می باشد. در اسب مهره های گردنی طویل و حجیم اند.

3- قفسه صدری و دنده ها: مهره های قفسه صدری و دنده های ضمیمه شده به آنها این بخش را تشکیل می دهند. اسب ها دارای 18 دنده و مهره (T1-T18) هستند که تمامی دنده ها به استخوان جناغ سینه در قسمت جلوی قفسه سینه متصل گردیده اند.

انسان ها دارای 12 عدد مهره سینه ای و 12 عدد دنده هستند ولی 2 دنده آخری هیچ اتصالی با جناغ برقرار نکرده اند که اصطلاحاً به آنها دنده های شناور یا Floating Ribs گفته می شود. قفسه صدری اسب از قسمت های جلویی تا عقبی بسیار کشیده شده است در حالیکه در انسان اینطور نیست یعنی وقتی انسان را از روبرو در نظر بگیریم قفسه صدر پهنای بیشتری از جلو پیدا کرده است.

در اسب مهره های سینه ای زائده های خاری شکل بسیار بلندی بویژه در ناحیه جدوگاه دارند که طول آنها تا 30 سانتی متر هم می رسد. این بلندی به آنها قدرت اهرمی زیادی می بخشد.

4- مهره های کمری: این مهره ها مهره های کمری یا Lumbar نامیده می شوند. در انسان ها این منطقه Low Back نام دارد در حالیکه در اسب ها آنها را گرده یا کمر Loin می نامیم. انسان ها دارای 5 مهره کمری هستند در حالیکه این مهره ها در اسب 6 عدد (L1-L6) هستند. در این مقطع ما هیچگونه ساختار تثبیت کننده استخوانی مانند دنده ها و یا استخوان لگن که آنها را استوار نگه دارد مشاهده نمی کنیم. تمام حمایتی که در این منطقه از مهره های کمر می شود از سوی عضلات است. نبود ساختار استحکام دهنده به این منطقه، دلیلی آشکار بر کلیه مشکلاتی است که اسب ها و حتی انسان ها با آن مواجه هستند.

5- مهره های خاجی و استخوان لگن: پس از مهره های کمری، مهره های کوچک و مثلثی شکل بوجود می آیند که اصطلاحاً مهره های خاجی Sacrum نامیده می شوند. این استخوان در حقیقت از 5 استخوان به هم چسبیده (S1-S5) تشکیل شده است. تعداد و شکل آنها در اسب و انسان به هم شبیه اند. از طرفین مهره یک استخوان بزرگ و تا حدودی کاسه ای شکل آن را می پوشاند؛ این استخوان کاسه ای شکل بزرگ همان استخوان لگن یا Pelvic می باشد. لگن اسب دقیقاً هم شکل استخوان لگن انسان می باشد. در انسان لگن را در یک صفحه عمودی مشاهده می کنیم، در حالیکه در اسب ها به جلو کشیده شده و در خطی افقی قرار گرفته است ولی هیچ تفاوتی در عملکرد مشاهده نمی کنیم.

6- استخوانهای دنبالچه یا استخوانهای دمی: در اسب بین 18 تا 22 مهره دمی وجود دارد در حالیکه در انسان 4 استخوان دنبالچه دیده می شود.

منابع:

1. Sisson and Grossman’s,1363,The anatomy of the domestic animals, موسسه نشر کتاب شیراز
2.  تند نویس دکتر فریدون،1387 چاپ 12، حرکت شناسی ، انتشارات دانشگاه تربیت معلم
3. دکتر مسعود خلیلی ، اسب و آنچه من می دانم ، ناشر ذره

گردآورنده: خانم نوشین ذوالفقاری